Santiago Moreno, moprofesa ea feletseng oa Plant Biotechnology- Lefapha la Biology, haufinyane o nkile mosebetsi oa ho etella pele UPM Plant Germplasm Bank (UPM-PGB). O bua ka mesebetsi e 'meli ea bohlokoa setsing sena, se Escuela Técnica Superior de Ingeniería Agronómica, Alimentaria y de Biosistemas (ETSIAAB).
Ntlha ea pele, ho boloka mefuta-futa ea lihloliloeng, e le "motheo oa boemo bo botle ba tikoloho". Taba ea bobeli, ho khothaletsa tsoelopele ea mahlale "bakeng sa kutloisiso e betere ea lisebelisoa tsa liphatsa tsa lefutso tsa semela le nts'etsopele e tsitsitseng ea lijo le temo". Ho feta moo, Moprofesa Moreno o hopotsa khokahano ea mesebetsi ena le Lipheo tse peli tsa Ntlafatso ea Moshoelella (SDGs) tse khothaletsoang ke UN: Sireletsa, tsosolosa le ho khothaletsa tikoloho ea lefatše le, ho felisa tlala.
Santiago Moreno, moprofesa ea felletseng oa Lefapha la Biotechnology- Lefapha la Biology
Bohlokoa ba UPM-PGB bo qala ka tlhaho ea eona ea nalane. E ne e le lekhetlo la pele lefatšeng ho sebetsa ka ho khetheha ka peō e hlaha.
Ehlile, e hlahile ka 1966, ka limela tse hlaha tsa lelapa la Cruciferae tseo Moprofesa César Gómez Campo a li sebelisitseng e le motheo oa mosebetsi oa hae oa lipatlisiso. Ho bōptjoa ha eona ho tla lilemong tsa tsoelo-pele e babatsehang ea ho tsoala limela, ho seo ho neng ho thoe ke phetohelo e tala. Ka nako eo, ho ne ho se ho ntse ho e-na le thahasello ea ho baballa peō ea mefuta e lengoang; ha e le hantle, libanka tse ’maloa li ne li entsoe ka morero ona lefatšeng. Ha Moprofesa Gómez Campo a ne a etsa sebaka sa pele sa polokelo ea peō lefatšeng ka bophara bakeng sa mefuta ea liphoofolo tse hlaha, o ne a sa hlokomele feela bohlokoa bo ka hare-hare ba lipeō tsa mefuta e hlaha empa hape le hore na li ka sebelisoa joang bakeng sa ho ikatisa.
Likoleke tse amanang haholo ke life? Banka e boloka mefuta e mekae?
Li-Wild crucifers, ehlile ke pokello e tsebahalang ka ho fetisisa lefatšeng ka bophara. Hase feela lik'habeche, radishes, turnips le mosetareta tsa lelapa lena empa hape le palo e sa feleng ea mefuta e hlaha, ho akarelletsa le Diplotaxis (wall-rocket) e bontšang masimo le metse ea rona e mosehla mathoasong a selemo. UPM-PGB e bokella e 'ngoe ea lihlopha tse kholo ka ho fetisisa tsa li-crucifers tse hlaha lefatšeng ka bophara tse nang le mefuta e ka bang 500 le mefuta e fetang 1,500. Ka lebaka la kamano ea tsona le mefuta e lengoang e boletsoeng ka holimo, bongata ba mefuta ena e na le boleng bo itseng bo ekelitsoeng.
Ho boetse ho na le pokello ea bobeli e tsebahalang ea mefuta e sa feleng e tsoang Hloahloeng ea Iberia, Lihlekehleke tsa Balearic le sebaka sa Macaronesia, se kenyeletsang lihlekehleke tsa Canary Islands. Morero oa Artemis o ile oa lumella ho kenya ts'ebetsong ha pokello ena lilemo tse 'maloa hamorao, ka 1973. Sepheo sa eona e ne e le ho bokella le ho baballa peō ea mefuta ea rona e phelang ka nako e telele. Matsatsing ana, mefuta e ka bang 300 ea mefuta e sa feleng e bolokiloe bankeng.
Na li-incorporation li ntse li tsoela pele, kapa ke lethathamo le koetsoeng?
Le hoja likhaello tsa lichelete le ho fokotseha ha basebetsi ho ama mekhatlo e kenyelelitsoeng, tsena li tsoela pele ka lebaka la mabaka a mabeli a bohlokoa. Taba ea pele, ho ntse ho e-na le lintho tse ngata tse thabisang tse seng teng ho UPM-PGB. Ka mohlala, kemelo ea mefuta ea lelapa la Cruciferae e tsoteha, empa kemelo ea batho ba fapaneng ba etsang moralo oa mofuta o mong le o mong ha e ntle hakaalo. Taba ena e ba ea bohlokoa kaha barui [ba shebaneng le ho fumana mefuta e nang le litšobotsi tse fetang tse seng li ntse li le teng] ka linako tse ling ba ka fumana liphatsa tsa lefutso tse khahlang ho feto-fetoha ha lintho tse hlaha.
Taba ea bobeli, banka, joalo ka setho sa Khokahano ea Pokello ea Lenaneo la Naha la Mehloli ea Liphatsa tsa Limela, e sebelisana 'moho ho hlompha boitlamo ba machaba boo naha ea rona e e entseng mabapi le paballo ea liphatsa tsa lefutso tsa limela le taolo ea lefats'e ea lijo le temo.
Bala sengoloa se felletseng ho www.upm.es