#GlobalFoodSystem #FertilizerCrisis #Sustainability #Equity #AgroecologicalTechnologies #FoodSecurity #SmallholderFarmers #EnvironmentalImpact #ClimateChange #TransformingAgriculture
Tsamaiso ea lefatše ea lijo e hlasetsoe ke mekhoa e sa tsitsang, ho se lekane le tšenyo ea tikoloho. Ho phahama ha litheko tsa menontsha ea lik'hemik'hale ho mpefatsa mathata ana, ho ama lihoai tse nyenyane le ho sokela tšireletseho ea lijo. Sengoliloeng sena se hlahloba litlamorao tsa bothata ba manyolo, se totobatsa tlhokeho ea mekhoa e meng ea theknoloji ea agroecology, 'me se totobatsa bohlokoa ba ho fetola mokhoa oa lefats'e oa lijo bakeng sa bokamoso bo tsitsitseng le bo lekanang.
Tsamaiso ea lefatše ea lijo e hloka phetoho e kholo. Lik'hamphani tsa machaba li laola tsamaiso, li khothalletsa tlhahiso e sa tsitsang le mekhoa ea tšebeliso ha li ntse li hlahisa litšila tse ngata mohatong o mong le o mong. Ho feta moo, tsamaiso ena e robehileng e kenya letsoho tlhahisong e khōlō ea likhase tse futhumatsang lefatše ’me e amoha lihoai tse nyenyane mekhoa ea boipheliso e sireletsehileng. Liphello tse bohloko ka ho fetisisa ke ho phehella ha tlala e feteletseng lefatšeng ka bophara.
Phephetso e 'ngoe e kholo ka har'a tsamaiso ea lijo ke khaello ea manyolo lefatšeng ka bophara. Lilemong tsa morao tjena, litheko tsa menontsha li nyolohile ka lebaka la mabaka a fapaneng, joalo ka theko e ntseng e phahama ea khase ea tlhaho le likhohlano tsa tikoloho. Leha ho le joalo, ho bonahetse hore lik'hamphani li nkile monyetla oa bothata bona ho sebelisa menyetla e phahameng ea phaello. Liphaello tsa lik’hamphani tse khōlōhali tsa manyolo lefatšeng ka bophara li imenne habeli esita le ho imena hararo ka lilemo tse ’maloa feela, ha lihoai tse nyenyane li ntse li thatafalloa ke ho reka manyolo.
Litheko tse phahameng tsa manyolo li entse hore ho be le phokotseho ea tšebeliso har'a lihoai tse nyenyane, tse amang chai ea lijalo hampe le polokeho ea lijo tsa lapeng. Boemo bona bo entse hore ho be le litemoso tse tsoang ho Machaba a Kopaneng, tse bolelang hore bothata ba ho khoneha bo ka 'na ba fetoha bothata ba ho fumaneha ha lijo, bo sitisang liketane tsa phepelo ea lijo lefatšeng ka bophara.
Ho fokotsa bothata ba manyolo, mebuso e meng e ekelitse lithuso tsa lihoai, ha e meng e sebelisitse mehato ea ho khothaletsa tlhahiso ea manyolo a malapeng. Leha ho le joalo, tšebeliso ea manyolo a lik’hemik’hale e tla le mathata a eona a tikoloho, ho kopanyelletsa le ho ntšoa ha likhase tse futhumatsang lefatše, ho senyeha ha mobu, ho senyeha ha ozone, tahlehelo ea mefuta-futa ea lihloliloeng le tšilafalo ea moea. Likarabo tse hlabang mangole tse etelletsang pele ho khoneha ha nako e khuts'oane ho feta ho tšoarella ha nako e telele li lokela ho qojoa.
Ho e-na le hoo, mebuso e lokela ho nahana ka ho fana ka thuso ea mekhoa e meng ea mekhoa ea temo ea temo e khothalletsang mekhoa e tsitsitseng ea temo. Mekhoa ena e meng e kenyelletsa ho fapanyetsana lijalo, manyolo a tlhaho le chefo e bolaeang likokoanyana, e ka fokotsang ho itšetleha ka manyolo a lik'hemik'hale ha a ntse a boloka chai e ngata. Theknoloji ena e se e ntse e le teng 'me e fana ka tharollo e ka bang teng mathateng a hajoale.
Leha ho fetela ho mekhoa ea agroecology ho lokela ho etsoa ka hloko, bopaki bo fana ka maikutlo a hore e ka matlafatsa tlhahiso le boleng ba mobu haholo. Matsete a poraefete le lithuso tsa kantle li lokela ho lebisoa ho ts'ehetsa temo ea temo, ho fapana le ho khothaletsa manyolo a lik'hemik'hale. Ka bomalimabe, mekhatlo e kang Alliance for a Green Revolution in Africa (AGRA) e ntse e tsoela pele ho buella tšebeliso e eketsehileng ea manyolo a lik'hemik'hale, leha liphuputso tse ikemetseng li belaella katleho ea tsona le phello e mpe ho lihoai tse nyenyane.
Phetoho ea tsamaiso ea lijo lefatšeng ka bophara, haholo-holo limmaraka tsa lisebelisoa tsa temo le lijalo, e bohlokoa ho rarolla mathata a tikoloho ao re tobaneng le ona le ho fokotsa litlamorao tsa phetoho ea maemo a leholimo. Ka ho fokotsa ho itšetleha ha rona ho menontsha ea lik'hemik'hale le ho khothaletsa mekhoa e tsitsitseng, bothata ba hona joale ba lijo bo ka fetoha monyetla oa phetoho e ntle. Phetoho e joalo e tla kenya letsoho bokamosong bo tsitsitseng le bo lekanang, bo tla tsoela lihoai tse nyenyane le polanete molemo.